Let op mijn woorden – Griet Op de Beeck

‘Let op mijn woorden’ snijdt in je vel

Ik heb een beetje een liefde/haat verhouding met de boeken van Griet Op de Beeck. Ik bewonder haar stijl en hoe ze er in slaagt om een sfeer in een relatie of iemands gemoedtoestand te laten doordringen. Ze doet dat op een woordenloze manier, helemaal ’tussen de regels door’. Het komt zo dichtbij dat het je bijna naar adem doet snakken.
Maar net datzelfde maakt het dat ik mijzelf moest motiveren om die +400 bladzijden te lezen. De sfeer – zeker in dit boek – is zo bedrukkend dat het weerstand en verzet in mij opriep. Dat een auteur dat kan verdient natuurlijk alleen maar applaus: het boek komt dan wel heel dichtbij.

Hoe de sfeer in het ouderlijk huis je identiteit mee bepaalt

Ruziemaken deden ze ’s avonds of ’s nachts, als drank haar vaders eeuwig opgetrokken handrem had losgekoppeld, als haar moeder het na een dag lang zwijgen niet meer hield.

Griet Op de Beeck, Let op mijn woorden (pp. 79-80). Prometheus, Uitgeverij. Kindle Edition.

Het hoofdpersonage van dit boek is Lise, die we leren kennen als ze nog als jong meisje bij haar ouders woont. Lise vangt zo goed en kwaad als het kan de emoties van haar ouders op. Die zijn voornamelijk met zichzelf bezig en hebben weinig aandacht voor Lise.

Hakken tikten op de tegelvloer in de gang. Eigenlijk moest ze nu gaan kijken hoe het met haar moeder ging, de juiste vragen stellen en ondersteunend knikken.

Griet Op de Beeck, Let op mijn woorden (p. 81). Prometheus, Uitgeverij. Kindle Edition.

Lise vindt troost in een relatie met een oudere (getrouwde) man. Ze stelt zich weinig vragen rond de aard en de betekenis van de relatie en laat het gebeuren.

‘Ge zijt zo’n bijzonder meisje. Zo jammer dat ge dat zelf niet lijkt te beseffen.’ Lise voelde zijn handen, hij tilde haar kin iets omhoog, keek haar in de ogen. En opeens kwam zijn gezicht dichterbij, en voor ze goed en wel besefte wat er ging gebeuren, kuste hij haar. Vol op de mond. Lise bleef roerloos staan. En hij kuste haar een tweede keer. Zachter nu. En daarna nog eens. Ze voelde zijn voorzichtige tong. En de kus bleef duren, tot zij haar hoofd terugtrok. Ze keek naar hem, met grote ogen. Hij keek terug, ze wist niet hoe.

Griet Op de Beeck, Let op mijn woorden (pp. 98-99). Prometheus, Uitgeverij. Kindle Edition.

In het tweede deel van het boek staat Lise op eigen benen als arts-assistent. Ze heeft haar droom om arts te worden waargemaakt. Toch blijft Lise leven in functie van anderen. Wat ze zelf echt wil of verlangt komt niet aan bod. Emoties krijgen zo goed als geen expliciete aandacht, maar opnieuw: je voelt ze als lezer tot jou komen. Lise zit gevangen maar beseft dat nauwelijks. Haar eetstoornis krijgt een steeds dwingender macht. Als zelfs haar hoofdarts haar verplicht tot therapie blijft ze ‘controle’ houden om haar job te kunnen behouden, niet om voor zichzelf op te komen of aan zichzelf te werken.

Ze vroeg zich af hoe het met haar vader zou zijn. En of er yoghurt in huis was. Vast geen magere, en al zeker niet die van 32 calorieën. Lise keek om zich heen. Hier kon ze haar ochtendoefeningen ook niet doen. Onrustig liep ze naar de badkamer. Misschien moest ze maar gewoon niet ontbijten. De lunch kon ze inmiddels perfect overslaan. Meestal had ze het sowieso te druk om te eten. Het was natuurlijk wel beter om het avondeten te skippen dan het ontbijt, maar ja, elke calorie minder was er toch weer één gewonnen.

Griet Op de Beeck, Let op mijn woorden (p. 190). Prometheus, Uitgeverij. Kindle Edition.

Geen vrolijk boek

Let op mijn woorden is geen boek waar je vrolijk van wordt. Het boek gaat over een vrouw die vastzit en het nauwelijks beseft. Het citaat dat ik hierboven zette is dubbelzinnig. Haar vader zegt het haar als ze nog vrij jong is. Enerzijds begint het met ‘ge kunt kiezen‘, maar iets verder worden emoties al sterk veroordeeld. Lise lijkt geen evenwicht te vinden tussen ‘kiezen wie ge wilt zijn‘ en ‘omgaan met emoties’.
.
Het is de bedrukkende sfeer die het mij moeilijk maakte om het boek tot het einde te lezen. Ik bleef maar denken: hoe is het mogelijk dat zo’n intelligent iemand zo vastzit en het niet eens beseft?
Griet Op de Beeck wilde met dit boek wellicht ook aantonen hoezeer je thuissituatie bepalend is voor je (latere) identiteit. Daarin is ze geslaagd. Toch hoop ik maar dat de fictie hier de realiteit overstijgt. Hopelijk geen ijdele hoop.

Praktisch

Griet Op de Beeck, Let op mijn woorden is uitgegeven door Prometheus (2021) en telt 416 blz. Het boek is o.a. te koop bij Bol.com voor € 17,50 (paperback). Je kan het ook als e-book voor € 11,99 kopen.