Categoriearchief: literatuur : gelezen boeken

Reading foto literatuur L

Gelezen: The hate U give – Angie Thomas

literatuur : gelezen boeken, , , , , , ,

In The hate U give geeft Angie Thomas een genuanceerd en waarheidsgetrouw beeld van het opgroeien in een zwarte ghettowijk. Er is de drugs, de verslaving, de verleiding van het snel geld verdienen. Maar evengoed de willekeurige aanhoudingen door politie met geweld, het onderhuids racisme en de vooroordelen ten aanzien van de zwarte bevolking. Een must read én eye opener voor wie begaan is met het thema.

Het boek is in het Nederlands vertaald.

Een complexe en trieste realiteit

Naar aanleiding van de dood op George Floyd las ik hier een daar dat, wie het echt wou begrijpen, ‘The hate U give‘ van Angie Thomas moest lezen. Ik begon aan het boek en dank nog altijd de onbekende die mij deze tip gaf. Ik beweer niet dat ik nu alles begrijp, maar wél dat de dood van George Floyd géén alleenstaand geval is en dat het diep in Amerikaanse maatschappij geworteld is. Het boek is bijzonder genuanceerd, je vindt er alles behalve een zwart wit (pun intended) verhaal. Het boek pretenteert ook niet oplossingen te hebben, maar vertelt een verhaal van een complexe realiteit vanuit de binnenkant.

Starr Amanda Carter

Starr is een zwart meisje van een jaar of 16 dat ‘s avonds naar een fuif gaat. Ze woont in Garden Heights, ook wel het ‘ghetto’ genoemd. Moord en drugs behoren tot het leven daar. Tijdens de fuif hoort ze geweerschoten en verlaat samen met haar jeugdvriend Khalil Harris het feest. Ze worden aangehouden door de politie. Een van de remlichten blijkt niet te werken. Beiden moeten uit de auto stappen.

Twee lessen werden sinds jongsaf aan in Stars’ hoofd geprent, dat van de bloemen en de bijtje en wat te doen als een politie-agent je laat stoppen. Het tweede verhaal zegt veel over hoe te leven als zwarte in de V.S.

The other talk was about what to do if a cop stopped me. Momma fussed and told Daddy I was too young for that. He argued that I wasn’t too young to get arrested or shot. “Starr-Starr, you do whatever they tell you to do,” he said. “Keep your hands visible. Don’t make any sudden moves. Only speak when they speak to you.” I knew it must’ve been serious. Daddy has the biggest mouth of anybody I know, and if he said to be quiet, I needed to be quiet. I hope somebody had the talk with Khalil.

Citaat uit The Hate U give, Angie Thomas. Vertaald in het Nederlands ondr dezelfde titel.

Een uit de hand gelopen arrestatie

Khalil beweegt onverwacht en “one fifteen’ (nummer op de badge van de politie-officier) trekt zijn wapen. Kahlil overlijdt ter plekke.

Er volgt een onderzoek, Starr wordt als getuige opgeroepen, er onstaan rellen. Men wil rechtvaardigheid. Aanvankelijk wil Starr het liefste onbekend blijven en dat breekt haar op.

Illustratie uit The hate U give

Een dubbelleven

Wanneer dit alles Starr overkomt gaat ze al naar school in een betere wijk. Ze heeft een blank vriendje en haar meeste vriendinnen zijn blank. Ze hoort hoe er op haar school gesproken wordt over de dood van Kahlil. Ook dààr willen haar medestudenten actie voeren, al is hun eerste drijfveer een dagje vrij. Haar leven in Garden Heights houdt ze angstvallig gescheiden van haar leven op de “witte” school. Ze spreekt er anders, handelt anders. Er is niet enkel het verschil van kleur, maar ook van cultuur. Ze vindt zichzelf terug in beide werelden, heeft in beide vrienden. Maar nu en dan verscheurt het haar. Van een zwijgende getuige wordt ze langzaam zeker van zichzelf en wordt ze een activist die bovenal opkomt voor rechtvaardigheid.

Illustratie uit The hate U give

Het leven in Garden Heights

Angie Thomas beschrijft het leven in Garden Heights waar de wijken zijn opgedeeld in territoria, elk met hun bendes en ‘King Lords’. De gouden regel: je houdt je mond. Er wordt drugs verdeeld op de hoeken van de straat en drugsbaronnen, omringd door hun ‘jongens’ kunnen zich alles perimiteren. Er is wettenloosheid en geweld. Maar er is ook grote verleiding snel geld te verdienen – in het geval van Khalil om te voorkomen dat ze uit het huis worden gezet. Het lijkt allemaal zo vast te zitten als maar mogelijk is. Het lijkt een viscieuze cirkel waar geen ontsnappen aan is.

Tot iemand opstaat en spreekt. Opkomt voor rechtvaardigheid. Tegen onrechtvaardigheid, of het nu racisme is dan wel de expoitatie van drugsbaronnen.

Verfimd

Het je geen zin om het boek te lezen maar ben je toch nieuwsgierig naar het verhaal van The Hate U give‘, dan kan je nog altijd naar de film zien.

Titelverklaring The Hate U give

In het boek wordt vaak verwezen naar Tupac, een rapper die actief was in de jaren 80 en 90. Hij inspireerde met zijn teksten veel zwarte jongeren.

Khalil drops the brush in the door and cranks up his stereo, blasting an old rap song Daddy has played a million times. I frown. “Why you always listening to that old stuff?” “Man, get outta here! Tupac was the truth.” “Yeah, twenty years ago.” “Nah, even now. Like, check this.” He points at me, which means he’s about to go into one of his Khalil philosophical moments. “’Pac said Thug Life stood for ‘The Hate U Give Little Infants Fucks Everybody.’” I raise my eyebrows. “What?”
“Listen! The Hate U—the letter U—Give Little Infants Fucks Everybody. T-H-U-G L-I-F-E. Meaning what society give us as youth, it bites them in the ass when we wild out. Get it?” “Damn. Yeah.”

Citaat uit The Hate U give, Angie Thomas. Vertaald in het Nederlands ondr dezelfde titel.

Praktisch

Angie Thomas, The Hate U give, uitgegeven in het Nederlands door Rainbowpockets en te koop voor € 9 bij Bol.com. De film is eveneens verkrijgbaar als DVID voor € 7,99 bij Bol.com. Prijzen bij verschijnen van dit artikel.

mijn jaar vol rust en kalmte

Gelezen: Mijn jaar van rust en kalmte – Ottesa Moshfegh

literatuur : gelezen boeken, snapshot dairy, , , , ,

Je bent jong, slank, twintiger en je hoeft je, dankzij een erfenis, geen zorgen te maken over geld. Je bent bovendien bovengemiddeld mooi. Alles kan. Dus beslist het hoofdpersonage dat ze gaat voor een jaar vol rust en kalmte. Resoluut, ze maakt haar agenda leeg en beslist om een jaar lang te slapen.

Altijd op zoek naar slaap

Je moet het maar doen, een boek schrijven dat als thema de onweerstaanbare drang naar slaap heeft. Een leven waarin werkelijk niets er toe doet, alles teveel is, zelfs de goed bedoelende vriendin die terecht bezorgd is om haar.

“Ik was altijd opgelucht en geïrriteerd tegelijk als Reva plotseling opdook, zoals je je voelt als iemand je stoort terwijl je zelfmoord aan het plegen bent. Niet dat het zelfmoord was wat ik deed. Eigenlijk was het juist het tegenovergestelde van zelfmoord. Ik hield een winterslaap uit zelfbehoud. Ik dacht dat het mijn leven zou redden”.

citaat uit Mijn jaar van rust en kalmte

De behoefte aan slaap is zo groot dat ze haar werkdagen zo organiseert dat ze tussentijds in de kast gaat slapen. Dat leidt tot haar ontslag, maar evengoed tot de mogelijkheid om nog méér te slapen. Weg van alles en iedereen. Het boek mag dan één grote terugblik zijn in het grote plan om slapen te perfectioneren, grote verklaringen voor die drang vind je niet.

Boekhouding pillen

Dat slapen gaat overigens niet vanzelf. Toch niet voor wie 24 uur wil slapen. Dus moet er een plan komen. Een plan om die slaap te initiëren, om zeker te zijn dat de komende uren vaste slaap worden. Er zit niet anders op om een boekhouding van pillen bij te houden.

Ik ging naar de badkamer en checkte de inhoud van het medicijnkastje, legde al mijn pillen naast elkaar op de groezelige tegelvloer om ze te tellen. In totaal had ik twee Ambiens – en dertig onderweg – twaalf Rozerems, zestien Trazodons, ongeveer tien stuks Ativan, Xanax, Valium, Nembutal en Solfoton, plus enkele van wel tien verschillende medicijnen die dokter Tuttle eenmalig had voorgeschreven ‘omdat een herhaalrecept van dit soort opmerkelijke pillen weleens argwaan bij de verzekeringslui zou kunnen wekken’. Normaal gesproken zou deze voorraad genoeg zijn voor een maandlang redelijk slapen, niet te diep als ik zorgde dat ik rustig aan deed met de Ambien.

Moshfegh, Ottessa. Mijn jaar van rust en kalmte

Een vrouw met een plan

Het verlangen naar slaap wordt zo groot dat ze een plan bedenkt om die slaap te maximaliseren. Wat als ze zich opsluit in haar huis? Misschien kan iemand de boodschappen doen terwijl ze slaapt, zodat ze tussen twee slaapbeurten door halfwakend wat kan eten, even naar het toilet kan gaan om vervolgens zo snel mogelijk weer ver te slapen? Een jaar lang?

Maatschappijkritisch

In haar boek neemt Moshfegh heel wat themata op de korrel. Reva, de vriendin van het naamloze hoofdpersonage, is bezeten door slank-zijn en uiterlijk. De galerij waar het hoofdpersonage werkt, stelt hedendaagse kunst tentoon waarvan ze zich afvraagt hoever een hype gaat en of het niet allemaal onzin is.

De kunst bij Ducat moest doorgaan voor subversief, oneerbiedig en schokkend, maar het was allemaal ingeblikte tegencultuurtroep, ‘punk, maar dan met geld’, dat je hooguit inspireerde tot het aanschaffen van een onflatteuze outfit van Comme des Garçons om de hoek.

Moshfegh, Ottessa. Mijn jaar van rust en kalmte

Ook de wereld van de therapie krijgt de nodige sneren. Dokter Tuttle, psychiater, wordt voorgeseld als een gecertificeerde drugsdealer die voor steeds sterkere medicatie zorgt en ondertussen netjes in het oog houdt of de verzekering het wel zal bekostigen.

‘Waar kom je voor?’ vroeg ze. ‘Depressie?’ Ze had haar receptenblok al tevoorschijn gehaald. Ik was van plan om te liegen. Daar had ik goed over nagedacht. Ik zei tegen haar dat ik het afgelopen halfjaar slaapproblemen had en klaagde over wanhoop en nervositeit in sociale situaties. (…) Ik wil graag downers, dat weet ik wel,’ zei ik openhartig. ‘En ik wil iets waardoor ik geen behoefte meer aan gezelschap heb. Ik ben aan het einde van mijn Latijn. (…) Mijn moeder heeft zelfmoord gepleegd.’ ‘Hoe dan?’ vroeg dokter Tuttle. ‘Polsen doorgesneden,’ loog ik.

Moshfegh, Ottessa. Mijn jaar van rust en kalmte

Donker en humoristisch tegelijk

Het boek had een eigenaardige fascinatie op mij. Enerzijds dacht ik: waarom ik lees ik dit, zo donker, zo duister? Je wordt echt niet vrolijk van dit boek. Toch kon ik het boek niet neerleggen en dat had alles te maken met de schrijfstijl van Moshfegh. Meesterlijk gewoon.
Het is geen boek om te lezen als je zelf in een dipje zit of twijfelt of het allemaal wel zin heeft. Of … misschien wel (bij een dipje dan), want dan ga je zo om jezelf lachen. Want zoveel ellende, zoveel duisternis doet je bij het lezen van dit boek toch wel glimlachen.

Mijn jaar vol rust en kalmte


Moshfegh, Ottessa. Mijn jaar van rust en kalmte. Het boek telt 240 pagina’s.
Het boek is dit jaar uitgeven als pocket bij uitgeverij Rainbow voor € 9. De paperback editie kost € 21,99. Te koop bij o.a. Bol.com.

Graag meer leestips ? Klik hier.

Graaf in moskou

Gelezen: Graaf in Moskou – Amor Towles

literatuur : gelezen boeken, , , ,

Wat zou jij doen als je tot de rest van je leven tot huisarrest werd veroordeeld? Terwijl er in de wereld grote dingen gebeuren mag je je huis niet meer uit. Klinkt actueel, niet?
Na de Russische revolutie is dit het leven van Graaf Rustov. Deze graaf in moskou wordt een meester in het benutten van omstandigheden.

Een boek dat bejubeld is door Het Parool en The Gardian, een boek waar zelfs Bill Gates enthousiast over is! Graaf in moskou trok mijn aandacht en al helemaal omdat de beginsituatie zo op deze huidige tijd doet denken. Een graaf krijgt, na de revolutie, huisarrest in een luxueus hotel in Moskou. Hij geeft daarmee al zijn vrijheden op. Ook de luxe, want hij wordt veroordeeld tot een zolderkamer die nooit voor gasten wordt gebruikt. Wordt hij eerst nog als ‘graaf’ aangesproken, dan blijkt snel dat dit binnen de geest van de revolutie niet meer kan.

Er is altijd vrijheid

Al snel blijkt dat Graaf Rustov alles behalve verbitterd wordt in het hotel. Hij volgt de raad van zijn vader op:

And when the Count’s parents succumbed to cholera within hours of each other in 1900, it was the Grand Duke who took the young Count aside and explained that he must be strong for his sister’s sake; that adversity presents itself in many forms; and that if a man does not master his circumstances then he is bound to be mastered by them.

Citaat uit A gentleman in Moscow, vertaald als Graaf in Moskou (Rainbow Pocket, 2019)

Uit het hele verhaal zal blijken dat hij een meester is in het gebruik van de omstandigheden. Hij krijgt goede vrienden binnen en buiten het hotel waar hij altijd een beroep kan op doen. Zijn leven is geen leven van verbittering. Hij aanvaardt zijn lot maar wacht evengoed op nieuwe kansen. Kansen die zich zullen voordoen en die hij met beide handen zal grijpen.

Verdachte poëzie

Het boek behandelt veel thema’s en eentje ervan is de kracht (en teloorgang) van poëzie. Graaf Rustov was gekend om zijn poëzie, maar mocht die niet langer uitgeven. Het werd als subversief gezien, wellicht terecht.

Hier een fragment uit een ondervraging. Ik las het boek in het Engels, maar het is evengoed verkrijgbaar in het Nederlands.


Vyshinsky: (…) But let us return our attention to your poem. Coming as it did—in the more subdued years after the failed revolt of 1905—many considered it a call to action. Would you agree with that assessment?
Rostov: All poetry is a call to action.

Citaat uit A gentleman in Moscow, vertaald als Graaf in Moskou (Rainbow Pocket, 2019)

Poëzie kreeg een nieuwe betekenis

…apparently, it was no longer enough for a poet to write verse. Now, a poem must spring from a school with its own manifesto and stake its claim on the moment by means of the first-person plural and the future tense, with rhetorical questions and capital letters and an army of exclamation points! And above all else, it must be novaya.

Citaat uit A gentleman in Moscow, vertaald als Graaf in Moskou (Rainbow Pocket, 2019)

Alles en iedereen gelijk voor het communisme

Snel blijkt dat achter het communistisch ideaal van gelijkheid veel jaloersheid schuilt. Zo mag het hotel geen wijnlijst meer bijhouden, want dat is elitair. Alle flessen worden ontdaan van hun etiket en je kan enkel nog kiezen tussen ‘rode’ of ‘witte’ wijn. Ook culturele bagage wordt als verdacht beschouwd. Het refereert immers naar een klassemaatschappij.

“A complaint was filed with comrade Teodorov, the Commissar of Food, claiming that the existence of our wine list runs counter to the ideals of the Revolution. That it is a monument to the privilege of the nobility, the effeteness of the intelligentsia, and the predatory pricing of speculators.”

Citaat uit A gentleman in Moscow, vertaald als Graaf in Moskou (Rainbow Pocket, 2019)

De geschiedenis wordt tijdens copieuze maaltijden

Graaf Rustov mag dan wel niet naar buiten mogen, hij maakt de geschiedenis mee vanop de eerste rij. Het vermaarde hotel houdt er immers zijn grote congressen, waar toppolitici hun nieuwe jaarplannen bediscussiëren en bekend maken. Hij heeft contacten met hoge ambtenaren uit binnen- en buitenland. Als hoofdober hoort hij alles maar is verder onzichtbaar.

Upon reading this, you may be tempted to ask a little sardonically whether Count Rostov—this self-proclaimed man of propriety—allowed himself to overhear any of the private exchanges around the table? But your question and your cynicism would be entirely misplaced. For as with the best manservants, it is the business of capable waiters to overhear.

Citaat uit A gentleman in Moscow, vertaald als Graaf in Moskou (Rainbow Pocket, 2019)

Veel thema’s

Het is moeilijk om een etiket te plakken op deze roman. Er zijn vele uitstapjes naar de geschiedenis van het communisme maar deze zijn de grote achtergrond van het verhaal. Ze zijn interessant, maar het blijft de achtergrond. Het verhaal is mooi in zijn menselijkheid: hoe de graaf er in slaagt om door zijn charme en openheid relaties aan te knopen met beroemdheden (politiek en artistiek) maar evengoed met het voetvolk van het hotel. Doorheen zijn hele zijn ademt zijn aristocratische verleden, maar dat blijkt in dit verhaal geen probleem te zijn om evengoed in een zolderkamer te leven zonder luxe. Geen verbittering in het verhaal, geen grote (politieke) ideeën of het moest het stoïsime zijn dat als rode draad het verhaal draagt.

But I do like to think there is a difference between being resigned to a situation and reconciled to it.”

Citaat uit A gentleman in Moscow, vertaald als Graaf in Moskou (Rainbow Pocket, 2019)

Dat aanvaarding niet betekent dat je voor de rest van je leven niets meer te zeggen hebt en zomaar de omstandigheden moet ondergaan, bewijst het eind van het boek. Knap opgebouwd en niet eens onwaarschijnlijk.

Praktisch

Amor Towles, Graaf in Moskou, als rainbowpocket (2019) momenteel te koop bij Bol.com voor € 9,00. Het boek telt 464 bladzijden.

Meer boekentips?

Klik hier.

Piketty week 2 en 3

Piketty week 2 en 3: wanneer de rijke geld verliest, moet hij worden vergoed.

literatuur : gelezen boeken, , , , , ,

Het boek Kapitaal en ideologie is een zwaarlijvig boek dat ik maar in kleine stukjes tot mij neem. Omdat ik geen econoom ben waag ik mij niet aan een algemene bespreking maar zal week na week delen wat is blijven hangen in dit boek. Ik waag mij elke week aan 140 blz, de som van 7×20.

De logica van het geld / economie

Wat altijd terugkomt in het boek van Piketty is de vraag hoe een maatschappij ongelijkheid rechtvaardigt. Hij gaat daarvoor terug in de geschiedenis.

Slavernij

Ik was heel erg onder de indruk over de hoofdstukken die over slavenhandel en slavernij vertelden en vooral over het economisch denken. Het meest schrijnende geval dat ik las ging over Haïti (San Domingo) dat onder Frans bestuur stond. Toen de opstanden onder slaven al te groot werden, kon de slavernij onder voorwaarden worden vrijgekocht. Dit is de logica

  • Slavenhouders moesten worden vergoed. Men rekende precies uit hoeveel financieel verlies 1 bepaalde slaaf met zich meebracht, rekening houdende met zijn leeftijd, geslacht, enzovoort. Er bestonden hele formules om dit te berekenen: de boekhouding van de slavernij
  • De overheid financierde die vergoedingen, waardoor de staatschuld steeg, en de ‘gewone’ burger in principe betaalde voor de compensatie van de (rijke) voormalige slavenhouder.
  • De (Franse) overheid vond dat Haïti zo’n 150 miljoen aan goudfranken moest betalen ter vergoeding aan de slavenhandelaars en om los te komen van slavernij.
  • Overigens: slavernij mocht dan wel officieel niet meer bestaan, moeten werken om je vrijheid af te betalen is weer een vorm van dwangarbeid en slavernij.

Het bedrag vertegenwoordigde ongeveer 2% van het toemalige Franse nationaal inkomen. (…) Recent onderzoek heeft aangetoond dat deze 150 miljoen aan goedfranken meer dan 300% van het nationaal inkomen van Haïti vertegenwoordigden.

Natuurlijk kon Haïti dat niet betalen, dus kreeg het een lening, waarop weer rente moest betaald worden.

Dit hield in dat Haïti elk jaar en tot in lengte van jaren 15% van de inkomsten zou moeten betalen om alleen nog maar de rente over de staatsschuld te voldoen, waarbij dus geen begin werd gemaakt met het terugbetalen van de hoofdsom.

In 1825 werd Haïti onafhankelijk, de terugbetaling duurde tot … 1950.

Herstelbetalingen?

Als je er over nadenkt, dan is het toch waanzinnig. Slaven die slavenhandelaars compensatie moeten betalen om vrij te zijn. Zou het niet eerder omgekeerd moeten zijn? Moeten niet net die slaven worden vergoed voor generaties hard en gratis werk onder omstandigheden die alles behalve oké waren?

Herstelbetalingen ten aanzien van volkeren of groepen van de bevolking die onheus behandeld werden in de geschiedenis bestaan. Denk maar aan de Tweede Wereldoorlog, of

…de herstelbetalingen die nog steeds worden gedaan voor onteigeningen die plaats vonden onder verschillende communistische regimes in Oost-Europa in de nasleep van de Tweede Wereldoorlog, ...

Als het echter over slaven gaat en over Haïti, dan blijft het verbazend stil. Niemand betwist wat er gebeurd is. Maar het lijkt de

indruk te wekken dat bepaalde misdaden zwaarder wegen dan andere.

Regels van de slavernij: Verliest de rijke geld, dan betaalt de arme

Bovenstaande titel komt niet uit het boek van Piketty maar het is wel de logica die ik keer op keer las. De slavenhandelaar was zogezegd zijn ‘investering kwijt’ en moest worden gecompenseerd. Die compensatie kwam er via de staat die dat weer verhaalde op de bevolking door middel van belastingen of door de slavenstaat te laten betalen.

Dat doet mij denken aan de bankencrisis. Wordt er goed verdiend, dan krijgen de aandeelhouders knappe winsten. Gaat het mis, dan wordt er aangeklopt bij de overheid, waarvan de middelen uiteraard uit belastingen komen.
Er mag dan wel geen slavernij mee zijn, de logica blijft dezelfde.

Straks zullen opnieuw grote bedrijven aankloppen om overheidssteun omwille van de coronacrisis. Het risico dat grote bedrijven over kop gaan en leiden tot werkeloosheid kan best vermeden worden. Maar bestaat het risico niet evenzeer dat het uiteindelijk de werknemer zelf is die zal ‘betalen’ (belastingen) om nog ‘te mogen werken’ (en de aandeelhouders rijker te maken) ?

Het is de harde logica van deze vorm van economie. Zijn er alternatieven?

Piketty over slavernij en compensatie voor de slavenhandelaars
Thomas Piketty, Kapitaal en ideologie, uitgegeven door De Geus (2020), telt 1136 blz. en is te koop bij o.a. Bol.com voor € 49,00. (Je bent er dan ook wel even zoet mee).