De temperaturen waren gezakt en ik dacht dat dit misschien wel het moment was om toch nog een paar daagjes kamperen uit te proberen. De voorbije hitte was te vermoeiend voor Hugo. Misschien zou dit wel lukken.
Ik boekte een seniorencamping, wat meteen betekende dat wij de jongste telgen waren. De boeking was bewust, ik wou een plaats waar het bovenal rustig zou zijn. Uit ervaring weet ik dat de hoofdactiviteit op dergelijke campings zitten, lezen en kijken zijn. Tel daarbij ‘Nederland’ en er wordt natuurlijk ook wel eens gefietst. Op e-bikes wel te verstaan.
Wij wisten sowieso dat er ook van onze kant veel gerust moest worden, dus opvallen zouden we daar niet. Behalve wat onze leeftijd betreft misschien.
Een andere wereld
Ik zag Hugo zichtbaar genieten. We zaten (zoals de rest van de mensen) uren op onze stoel boeken te lezen en andere kampeerders te spotten. ‘goede morgen’, ‘goeie dag’, ‘leuke hond’, zo begonnen de kleine conversaties van mensen op weg naar de sanitaire blok. Tegen een uur of 17 werden de BBQ massaal bovengehaald. Of liever de skottelbraais, klassieke BBQ’s zijn er niet meer. Best wel veiliger ook. Het is ongelooflijk wat er allemaal uit die Cadacs tevoorschijn kwam. Het is precies een kookkunst op zich.
Wij genoten, echt. Van de rust, van de mensen op de camping, van 4 dagen waarin het woord kanker niet viel en niemand overigens wist dat Hugo ziek was. Kan best goed doen !
Kessel, Venlo en Roermond
De eerste dag regende het de hele dag, maar de volgende dagen bezochten we Kessel, Venlo en Roermond. We aten er het typische ‘twaalfuurtje’, een mengeling van allerlei hapjes. Naar verluidt moet dat traditioneel een ‘kroket’ bij. We genoten van het uitzicht op de Maas, want alle drie liggen ze langs de Maas. Voor mij ook een prima streek op te lopen.
Nattevingerwerk
We rekten ons vakantie en boekten een halve dag bij zodat we pas donderdagavond moesten vertrekken. Kessel ligt op anderhalve uurtje rijden (met de caravan), dus dat gling vlot. Op vrijdag hadden we onze traditionele afspraak op Gasthuisberg. Weer een andere arts, ongelooflijk hoeveel artsen er wel niet moeten zijn met deze specialisatie, want wij hebben nog nooit 2 keer dezelfde gezien. De informatie die ze geven is niet altijd consistent, want bij ons soms voor verwarring zorgt. De ene zegt het zo, de andere zegt het anders. De voorgestelde behandeling bij het begin (na 3 maanden minder sterke chemo), daar wist deze arts niets van. Zodat het toch maar bij het oude bleef. Dat was mij al opgevallen en ik had er al iets over gezegd, maar het was de eerste keer dat ik Hugo hoorde zeggen dat ook hij de indruk had dat het een beetje nattevingerwerk was. Er was een afspraak voorzien met een (kanker-)psycholoog maar plots bleek die niet te vinden. Ook vorige keer vonden ze hem/haar niet. Ik had compassie met de verpleegster. Ze was werkelijk gegeneerd, voor iets waar ze helemaal niets kon aan doen.
Ik merk dat wij gelaten worden. Onze verwachtingen zijn niet hoog meer. Fabriek Gasthuisberg.
Schooljaar in zicht
Ondertussen komt het schooljaar in zicht. Gemengde gevoelens. Enerzijds ben ik blij dat deze vakantie, die helemaal geen vakantie was, voorbij is. Eind augustus zitten we aan de helft van de chemobeurten. De helft, dat telt toch !
Anderzijds heb ik best wel schrik. Komen de meeste collega’s opgeladen batterijtjes, hier is dat niet het geval. Ik breng een behoorlijk rugzakje mee.
Toch zie ik uit naar dat nieuwe jonge volkje. Naar een wereld die – net als de camping – ‘anders’ is, waar het niet allemaal rond kanker draait. Misschien vind ik mijn weg wel terug.
Die paar dagen op de camping. Samen met het lief. Boeken lezen. Buiten ontbijten. Dat geluk zo eenvoudig mooi kan zijn ! Het heeft ons zo’n deugd gedaan !
Het boek dat een nieuw leven belooft. (En ik geloof het !)
Onmogelijk om te zeggen hoeveel referenties ik al gelezen heb over dit boek. Zoveel lof, dat maakte me eerlijk gezegd wantrouwig. Maar het kwam werkelijk uit alle hoeken, mensen uit verschillende landen, met totaal andere levensvisies, enthousiastelingen van 50, studenten en jonge mensen die hele blogposten wijdden aan het impact van dit boek op hun leven. Niet voor even, maar voor weken, maanden, jaren !
Wat is er zo magisch aan de Miracle Morning ?
In feite niets. Er staat geen enkel inzicht in dat je niet ergens anders al hebt gelezen. Het ‘nieuwe’ zit in het bundelen van enkele krachtige gewoontes in 1 uur en ze vervolgens in je ochtendroutine te zetten. Benieuwd naar deze routine en hoe ze je dag vaart en energie geeft ? Denk dan aan het woord life savers. Want dat is het. Hal Elrod raad je aan om elke morgen een uurtje vroeger op te staan (kan ook op een ander moment, maar je hebt er het meeste profijt van ‘s ochtends) en aan elk van deze 6 gewoontes samen 1 uur te geven.
De S staat voor Silence
Je staat op en je zet je ergens op een rustig plekje en je maakt het bewust stil, je geeft je geest tijd om rust te vinden voor je aan een Hectische dag begint. Rust is hier de key. Hier gaat het dus NIET over :
Mornings, for most of us, are typically pretty hectic and rushed. We’re usually running around trying to get ready for the day, and our minds are often plagued with internal chatter about what we have to do, where we have to go, who we have to see, what we forgot to do, the fact that we’re running late, a recent argument with our significant other or family member.
Maar wat doe je dan tijdens die 5 tot 10 minuten ? Elrod doet in the Miracle Morning enkele suggesties. Zo kan je die minuten gebruiken om te mediteren, om dankbaarheid te oefenen, om diep en rustig te ademen zodat je niet in de valkuil trapt van je dag al heel gejaagd begint.
Zelf verkies ik een combinatie van rustig ademen, dankbaarbeid en mindset. Die mindset is per definitie positief (anders verknal je je dag sowieso). Soms gebruik ik een mantra. “Alles is goed zoals het is”. Die werkt voor mij behoorlijk goed tegen stress en tegen dat innerlijke stemmetje dat al te snel zegt dat ik niet goed bezig ben !
De A staat voor affirmaties
Naar verluidt zou Mohammed Ali (de bekende bokser) keer op keer tegen zichzelf gezegd hebben ‘I’m the greatest’. En dat zou hij dan uiteindelijk ook geworden zijn. Nu ben ik niet zo’n gelover in ‘je bent wat je denkt’, maar ik moet daar toch een beetje van terugkomen. Ik kan immers wel degelijk verstrikt geraken in mijn gedachten. Ik denk dat veel mensen allerlei innerlijke dialogen hebben (dikwijls niet zo aardig) en moeten toegeven dat dit wel wel degelijk een weerslag heeft op hoe je je voelt en wat je doet. Niemand zal ontkennen dat wie voor een examen vol zelfvertrouwen staat (ik kan het) er beter voor staat dan een ander (even intelligent en even hard gewerkt) die zichzelf maar blijft zeggen ‘Het gaat niet lukken’.
Is dat dan niet hetzelfde als die mantra van daarnet ? Voor mij niet. Die mantra (die ik gebruik, maar je kan evengoed mediteren of louter op je ademhaling letten) geldt in àlle situaties. Bij de affirmaties heb ik al de komende dag voor ogen en stel ik mezelf een doel. Ik doe dat wel met de wijsheid die ik bij de stoïcijnen haalde, een doel dat dus compleet in mijn invloedcirkel ligt. Affirmaties mogen in meervoud. “Ik eet vandaag enkel gezonde hapjes”. “Ik vraag bij iedere vraag om engagement tijd om na te denken” ; “Ik wandel minimaal 10 minuten buiten”. Ik hou ze minimaal een week aan. Zodat ze er goed inzitten. Als ik het een tijdje vergeet – gebeurt ook wel – dan merk ik het verschil. Ik ben minder krachtdadig.
De V staat voor visualisatie
Ik ben een stresskip, een gigantische stresskip en ik merk dat visualisatie één van de zaken is die mij heel erg helpen in het reduceren van mijn stressniveau én in het behalen van mijn doelen. Dit is voor mij het meest ‘zichtbaar’ in het lopen. Ik heb een haat-liefde verhouding met lopen en ik heb meestal geen zin om aan een training te beginnen. Het helpt mij altijd als ik mij voorstel hoe ik mij na de training voel. Dat beeld heb ik echt voor mij, in vele varianten zelfs ! Of ik denk in beelden aan een vriendin van mij die een goede atlete is. Ik stel mij haar voor naast mij (verklaar me niet gek !) en ga dan toch buiten. Bij lange processen visualiseer ik mij het einddoel. Hoe ik mij zal voelen als het werk af is. Hoe fier en voldaan ik zal zijn (en hoe schaamtevol en onvoldaan als ik zou opgeven).
Most people are limited by visions of their past, replaying previous failures and heartbreaks. Creative Visualization enables you to design the vision that will occupy your mind, ensuring that the greatest pull on you is your future—a compelling, exciting, and limitless future. (Hal Elrod)
Dit is de routine waar je mij het minst moet van overtuigen dat het goed is voor een goed begin van de dag, maar anderzijds wel de moeilijkste in praktijk. Niet zozeer omdat ik het niet graag doe, maar wel omdat 10 of 20 minuten minuten wel heel kort zijn. Yoga lijkt mij een heel goede daarvoor, maar dat is totaal mijn ding niet. Lopen, dat lukt niet, met tien minuten. Wandelen zou lukken, maar in praktijk valt dat tegen omdat ik alle voorgaande in pyama doe en als ik eenmaal een badroutine ertussen zet (wassen, kleden) dan is het toch een beetje om zeep. Daarom beperk ik mij tot korte oefeningen zoals planken, jumping jacks, springtouw, mijn geliefde hoela hoep, of krachttraining. Je blijft binnen en 10 minuten is bij deze oefeningen een rendabele arbeid. Onderstaande training duurt 7 minuten en als ik die al doe, dan zoek ik echt geen extra 3 minuten ! Die push ups lukken me nog altijd niet. Gelukkig zitten er mini-pauzes in !
The benefits of morning exercise are too many to ignore. From waking you up and enhancing your mental clarity, to helping you sustain higher levels of energy throughout the day, exercising soon after rising can improve your life in many ways. (Hal Elrod)
R staat voor reading
Dat is eentje van mijn favorieten ! Ik lees sowieso al graag maar Hal Elrod heeft het hier eerder over inspirerende boeken. Boeken die je motiveren, je energie geven, die je een heldere blik op het leven geven. Sommige mensen doen nogal meewarig over de term ‘zelfhulpboeken’, maar ik vind dat ze wel degelijk hun nut hebben.
I recently heard someone say in a mocking, I’m too cool for this tone, “Uh, yeah, I don’t read ‘self-help’ books,” as if such books were beneath him. Poor guy. I’m not sure if it’s his ego or just lack of awareness, but he’s missing out on the unlimited supply of knowledge, boundless growth and life changing ideas he could gain from some of the most brilliant, successful individuals in the world. Who in their right mind would choose not to do that? Whatever you want for your life, there are countless books on how to get it. Want to become wealthy, rich, a multi-millionaire? There are plenty of books written by those who have achieved the pinnacles of financial success which will teach you how. (Hal Elrod)
Zo heeft het boek ‘prioriteiten’ van Covey een gigantische indruk op mij gemaakt en zijn er heel wat boeken (en ook soms blogs) die mij uitdagen om mijn leven beter en helderder te maken.
S is voor scribing
Hal Elrod zegt zelf dat ‘writing’ beter zou geweest zijn, maar dan kwam hij natuurlijk niet aan het makkelijke letterwoord ‘savers’.
Ik hou al mijn hele leven een dagboek bij. Ik heb ze bijna nog allemaal. Vanaf mijn 12de levensjaar liggen ze nog allemaal netjes in dozen gestapeld. Volgeschreven schriftjes met gedachten en plannen, over wat ik rond mij zag en wat ik er van dacht. Zovele jaren later is dat niet zoveel veranderd. Het gaat nog altijd over wat ik zie en wat ik denk, wat ik plan en wat mijn dromen zijn. Door het schrijven verhelder ik mijn eigen gedachten. Ik zie de evolutie in mijn denken en leer van mijn fouten. Ik zie patronen die ik anders niet zou zien. Zoals ik dit schrijf lijkt het alsof het persé om een soort dagboek om gaan. Maar soms daag ik mezelf uit door lijstjes te verzinnen. ‘Wat maakt mij gelukkig ?“. ‘Som 5 zaken op die niets kosten en je onmiddellijk doen glimlachen’. ‘Waarom zijn mijn vrienden mijn vrienden ?”. “Wat als nu net gebeurt wat ik het meeste vrees ?”. Deze laatste oefening heeft me al heel veel geholpen. Het is een instant stressreducer.
Miracle Morning: een pleidooi om heel bewust te leven
De rode draad van het boek is tijd maken voor jezelf en wel op zo’n wijze dat je je heel bewust wordt van je leven en wie je bent. Het hele boek is een pleidooi voor bewust leven. Door je aan die routines te houden zet je je waarden en je dromen centraal. De dag is geen toeval meer. Elke dag heeft een missie, je begint met een helder hoofd en een lichaam dat er klaar voor is.
Aanrader !
Misschien denk je: zo’n uur dat is niets voor mij. Maar dan raad ik je toch aan om het boek te lezen en het te implementeren op jouw manier. Hal Elrod heeft zelfs een 6 minuten versie en hij maant je aan om dat die routine zo in te plannen zodat ze bij je leven past. 6 minuten geeft natuurlijk niet het effect van een uur, zelf vind ik het ‘s avonds ook minder effectief (maar wel nog altijd effectief) dan wel ‘s morgens, maar het belangrijkste is dat je tijd maakt voor jezelf en je je blik helder op je leven hebt. Om dat te doen wat jij wil doen, om te zijn wie jij wil zijn.
Praktisch
Ik las het boek in het Engels via Kindle en heb spijt dat ik niet gewoon de paperback heb gekocht in het Nederlands, zodat ik er nu en dan terug kan in bladeren. Via Kindle gaat dat ook, maar dat is toch iets omslachtiger, ik geef toe !
De paperback versie (in het Nederlands) is o.a. te koop bij Bol.com voor € 17,50.
Het boek is zeker ook een prima cadeau voor iedereen !
Ik ben compleet vergeten hoe ik bij dit boek terecht gekomen ben, het enige wat ik mij herinner, is dat het in andere boeken vaak werd aangehaald. Dat het doel van de stoïcijnen dan ook nog ‘rust in je leven’ was, deed me helemaal overslag gaan, want rust kan ik best gebruiken. Het begrip wordt vooral gezien als innerlijke rust, als het vrij zijn van jachtige gedachten en innerlijke onrust.
Pleidooi voor een levensfilosofie
William Irvine (Oxford University) pleit vanaf de eerste bladzijde voor het kiezen en cultiveren van een levensfilosofie. Dat hoeft daarom niet het stoïcisme te zijn, maar wie géén levensfilosofie heeft, leeft zonder kompas. Bij ieder kruispunt weet je vervolgens niet welke weg te volgen en dat vraagt immens veel energie. Of je raakt voortdurend je weg kwijt in het doolhof van uitdagingen die het leven biedt. Het hebben van een doel in je leven hangt samen met je levensfilosofie. Wie als doel heeft zoveel hoog mogelijk op de sociale ladder te staan zal een andere levensfilosofie hebben als diegene die rust nastreeft.
Many people will have trouble naming this goal. They know what they want minute by minute or even decade by decade during their life, but they have never paused to consider their grand goal in living. It is perhaps understandable that they haven’t. Our culture doesn’t encourage people to think about such things; indeed, it provides them with an endless stream of distractions so they won’t ever have to. But a grand goal in living is the first component of a philosophy of life. This means that if you lack a grand goal in living, you lack a coherent philosophy of life.
Zet in op interne doelen en vermijd zo frustratie
Je hebt een levensfilosofie die als kompas die je op weg helpt over hoe je voor jou het beste je doelen kan bereiken. Die levensfilosofie stelt je in staat om snel te beslissen of iets goed of slecht voor jou is, maar dan ? Hoeveel controle heb je eigenlijk ?
Dit stuk van controle hebben vond ik het boeiendste van het boek.
Stel dat je graag tennis speelt en de match wil winnen. Heb je de overwinning geheel in handen ? Nee. Je weet immers niet hoe de tegenstander zal zijn. Heb je niets in handen ? Ook niet, want hoe meer je traint hoe meer kàns je haalt om effectief te winnen. Volgens de stoïcijnen moeten we daarom altijd mikken op het veld waar we wel controle hebben en dàt als doel stellen. Wat het tennis betreft is het dus beter om als doel te stellen dat je je op de best mogelijke manier zal voorbereiden en dus hard zal trainen (intern doel) in plaats van de overwinning (extern doel) na te streven. Het mooie is dat de resultaten meestal volgen.
Ik ging 24 uur per dag mijn best doen
waar ook.
Ik bleef hoog inzetten maar was
niet meer zo bezig met het resultaat.
Het is een stoïcijns advies dat er diep is ingegaan bij mij. Wanneer ik mij zorgen maak over de uitkomst van mijn werken vind ik troost en bemoediging in dit ‘harde werken’. Het harde werken is het enige wat ik kan doen. Het resultaat heb ik nooit helemaal in handen. Maar ik kan wel mijn uiterste best doen en het alzo beïnvloeden.
Negatieve visualisatie
Een praktijk van stoïcijnen die uitvoerig beschreven wordt is de negatieve visualisatie. Je stelt je gewoon heel realistisch voor hoe erg de situatie kàn zijn. De schrijver gaat zelfs zo ver van nu en dan ook deze slechte situaties op te zoeken door vb. een tijdlang in de winter geen jas te dragen, hoe koud het ook is. Dat houdt hem attent op hoe fijn het is om toch maar een jas te hebben. Een dergelijke praktijk vind je ook in het boek van Tim Ferris. Ook hij ‘oefent’ zich nu en dan in ‘barre situaties’. Daarbij moet natuurlijk altijd bedacht worden dat dit een keuze is – terwijl het voor veel mensen totaal géén keuze is.
To begin with, by undertaking acts of voluntary discomfort—by, for example, choosing to be cold and hungry when we could be warm and well fed—we harden ourselves against misfortunes that might befall us in the future. If all we know is comfort, we might be traumatized when we are forced to experience pain or discomfort, as we someday almost surely will.
Ik vind dat daar echt wel iets van aan is. Zo sukkelden wij weken aan een stuk met onze centrale verwarming. ‘s Nachts viel die gewoonweg uit. De loodgieter kwam en ging, maar het bleef ‘s morgens koud.
Sedert dinsdag is dit euvel eindelijk verholpen en ik sta al elke dag op in pure euforie dat ons huis ‘verwarmd’ is ! Of zoals de tegeltjeswijsheid zegt: je weet pas hoe belangrijk iets is als het er niet meer is.
Bereid je voor op de dood van je kind
Leef nu. Het is o zo modern, maar dit advies kan je al lezen bij de stoïcijnen, al staat het er niet zo letterlijk. Stoïcijnen krijgen soms verkeerdelijk het label dat zij onverschillig zijn, maar dat is niet zo. Zij beseffen wel dat het gehecht-zijn aan iets lijden kan veroorzaken. Wat je hebt kan je verliezen. Dat klinkt negatiever dan het is, want je kan het natuurlijk ook omkeren: besef hoe goed je het nu hebt en profiteer ervan, in het bewustzijn dat het anders kan. “Bereid je voor op de dood van je kinderen” klinkt geweldig negatief, maar het maant evengoed aan om nu tijd door te brengen met je geliefde, zodat je bij het heengaan niet vol spijt achterblijft om gemiste kansen.
Dit boek heeft mij sterker gemaakt
Het lezen van dit boek heeft mij echt wel geraakt en sterker gemaakt. De vergelijking van de tennismatch zal ik niet gauw vergeten. Het inzetten op interne doelen in plaats van externe doelen is iets waar ik meer wil op focussen. Inzetten op dagdagelijkse trouw aan die interne doelen. Dicht bij mij. Zodat wat extern gebeurt mijn rust niet kan verstoren. Zodat ik in omstandigheden die slecht lopen geen frustraties hoef te hebben over mezelf. Shit happens. Het externe heb ik niet onder controle. Mezelf wel.
Toch ben ik niet onverdeeld enthousiast over het boek en dat heeft alles te maken met de schrijver. Soms wijdt hij teveel uit, wil hij persé het stoïcisme verdedigen tegenover andere levensfilosofieën. Het waren de stukken die ik liever oversloeg (maar niet deed). Als het over levensfilosofie gaat denk ik dat het je raakt of niet. Als dat niet zo is, dan zal overredingskracht niet veel uitmaken.
Gezien de indruk die de filosofie zelf op mij heeft gemaakt, ben ik toch blij dat ik het boek gelezen heb !
Samengevat: in “Het einde van de eenzaamheid” vertelt Benedict Wells het verhaal van drie jongeren die voor de rest van hun leven getekend zijn door het verlies van hun ouders. Niets in hun leven is nog evident en elk op zich zoeken ze zich een weg door het leven.
Wat niet uitgesproken wordt raakt je ziel
Dat Benedict Wells kan schrijven heb je al door na het lezen van de eerste bladzijde. Die slaat je in het gezicht, niet het barokke maar net het sobere van zijn schrijfstijl zorgen ervoor dat je oog in oog staat met naakte kwetsbaarheid. Geen woord teveel hier. Hij bouwt zijn verhaal op tussen de lijnen. In wat niet gezegd wordt. Zijn schrijfstijl zorgt ervoor dat je als lezer compleet in het verhaal wordt opgezogen. Dat kan alleen omdat het zo sober is. Omdat de lezer de witlijnen invult.
Een moeilijke jeugd is een onzichtbare vijand, dacht ik. Je weet nooit wanneer hij toeslaat.
Bovendien gaat het verhaal over universele thema’s als eenzaamheid en dood, het zoeken naar liefde en zin, bloedband, het zoeken naar identiteit en volwassen worden, wat dat ook moge betekenen.
Een familiekroniek
In ‘Het einde van de eenzaamheid’ vertelt Benedict Wells het verhaal van een Duits gezin. De drie kinderen zijn nog jong als ze hun ouders door een ongeval verliezen. Dit voorval zal hen blijven tekenen. Ze verhuizen naar een internaat waar ze elkaar gaandeweg uit het oog verliezen. Wells zoekt géén cliché’s op: de drie kinderen stellen het behoorlijk goed op die school, al blijven ze kampen met het gemis van hun ouders.
Je wende aan dat kazerneleven, maar toch kon het zelfs na jaren nog deprimerend zijn dat je externe medeleerlingen na school naar huis gingen terwijl je zelf als een gevangene op het terrein moest blijven en het gevoel had dat er iets mis met je was.
Marty heeft talent voor computers en internet, wat hem goed uitkomt want internet verovert nog maar stapsgewijs de wereld. Hij is alles behalve spraakzaam.
Hij was niet iemand die het leven intuïtief begreep, hij moest zijn wijsheid met pijn en moeite bijeensprokkelen door te lezen.
Liz zoekt avontuur en vooral zichzelf. Ze experimenteert met drugs en relaties. Ze heeft het moeilijk.
Liz had een speelse nieuwsgierigheid naar het mannelijk lichaam; als ze iemand leuk vond, aarzelde ze niet en verzon ze geen listen, maar hapte gewoon toe. In de vakantie ging ze vaak met oudere kennissen weg en al twee keer was ze – niet zonder trots – door de politie thuisgebracht.
Jules, de jongste én het hoofdpersonage kijkt toe. Hij ondergaat het en vindt geen aansluiting met de andere leerlingen. Op één uitzondering na: de zonderlinge Alva. Net als hij is Alva geen grote prater en is ze getekend door een gezinsdrama. Haar zus is spoorloos verdwenen.
Ik was altijd al een dromer geweest, maar daarnaast had ik ook een andere, wildere kant gehad. Nu die verdwenen was, trok ik me steeds meer in mezelf terug en soms haatte ik in stilte degene die ik geworden was.
Zoeken naar zingeving
Alleen het doffe rumoer van de stad was in de verte nog te horen en hier, buiten, helemaal alleen, werd ik me er scherp van bewust dat ik mijn tijd had verspild; het deed lichamelijk pijn. Me druk gemaakt over minuten als ik een bus moest halen, maar jaren vergooid door niet te doen wat ik wilde.
De vriendschap met Alva
Na vele omzwervingen ontmoet Jules Alva opnieuw. Ze blijkt getrouwd met een beroemd Russisch schrijver die bijna haar vader kon zijn. Jules wordt uitgenodigd om bij hen te logeren en hij bloeit open. Romanow moedigt Jules aan te schrijven en de omgang met Alva doet hem deugd. Er lijkt een einde te komen aan zijn lange eenzaamheid.
Het begin is het einde
“Het einde van de eenzaamheid” eindigt waar het begonnen was: Jules die wakker wordt in het ziekenhuis nadat hij een ongeval had toen hij met de motor reed. Heeft hij zelf het ongeval veroorzaakt ? Wou hij sterven in dat ongeval ? Waarom ? Het zijn vragen waar je antwoord op krijgt. Want vanuit het ziekenhuisbed vertelt hij de hele kroniek van zijn leven en dat van zijn broers, zus en Alva.
