Tagarchief: citaat

Gelezen: The hate U give – Angie Thomas

literatuur : gelezen boeken, , , , , , ,

In The hate U give geeft Angie Thomas een genuanceerd en waarheidsgetrouw beeld van het opgroeien in een zwarte ghettowijk. Er is de drugs, de verslaving, de verleiding van het snel geld verdienen. Maar evengoed de willekeurige aanhoudingen door politie met geweld, het onderhuids racisme en de vooroordelen ten aanzien van de zwarte bevolking. Een must read én eye opener voor wie begaan is met het thema.

Het boek is in het Nederlands vertaald.

Een complexe en trieste realiteit

Naar aanleiding van de dood op George Floyd las ik hier een daar dat, wie het echt wou begrijpen, ‘The hate U give‘ van Angie Thomas moest lezen. Ik begon aan het boek en dank nog altijd de onbekende die mij deze tip gaf. Ik beweer niet dat ik nu alles begrijp, maar wél dat de dood van George Floyd géén alleenstaand geval is en dat het diep in Amerikaanse maatschappij geworteld is. Het boek is bijzonder genuanceerd, je vindt er alles behalve een zwart wit (pun intended) verhaal. Het boek pretenteert ook niet oplossingen te hebben, maar vertelt een verhaal van een complexe realiteit vanuit de binnenkant.

Starr Amanda Carter

Starr is een zwart meisje van een jaar of 16 dat ‘s avonds naar een fuif gaat. Ze woont in Garden Heights, ook wel het ‘ghetto’ genoemd. Moord en drugs behoren tot het leven daar. Tijdens de fuif hoort ze geweerschoten en verlaat samen met haar jeugdvriend Khalil Harris het feest. Ze worden aangehouden door de politie. Een van de remlichten blijkt niet te werken. Beiden moeten uit de auto stappen.

Twee lessen werden sinds jongsaf aan in Stars’ hoofd geprent, dat van de bloemen en de bijtje en wat te doen als een politie-agent je laat stoppen. Het tweede verhaal zegt veel over hoe te leven als zwarte in de V.S.

The other talk was about what to do if a cop stopped me. Momma fussed and told Daddy I was too young for that. He argued that I wasn’t too young to get arrested or shot. “Starr-Starr, you do whatever they tell you to do,” he said. “Keep your hands visible. Don’t make any sudden moves. Only speak when they speak to you.” I knew it must’ve been serious. Daddy has the biggest mouth of anybody I know, and if he said to be quiet, I needed to be quiet. I hope somebody had the talk with Khalil.

Citaat uit The Hate U give, Angie Thomas. Vertaald in het Nederlands ondr dezelfde titel.

Een uit de hand gelopen arrestatie

Khalil beweegt onverwacht en “one fifteen’ (nummer op de badge van de politie-officier) trekt zijn wapen. Kahlil overlijdt ter plekke.

Er volgt een onderzoek, Starr wordt als getuige opgeroepen, er onstaan rellen. Men wil rechtvaardigheid. Aanvankelijk wil Starr het liefste onbekend blijven en dat breekt haar op.

Illustratie uit The hate U give

Een dubbelleven

Wanneer dit alles Starr overkomt gaat ze al naar school in een betere wijk. Ze heeft een blank vriendje en haar meeste vriendinnen zijn blank. Ze hoort hoe er op haar school gesproken wordt over de dood van Kahlil. Ook dààr willen haar medestudenten actie voeren, al is hun eerste drijfveer een dagje vrij. Haar leven in Garden Heights houdt ze angstvallig gescheiden van haar leven op de “witte” school. Ze spreekt er anders, handelt anders. Er is niet enkel het verschil van kleur, maar ook van cultuur. Ze vindt zichzelf terug in beide werelden, heeft in beide vrienden. Maar nu en dan verscheurt het haar. Van een zwijgende getuige wordt ze langzaam zeker van zichzelf en wordt ze een activist die bovenal opkomt voor rechtvaardigheid.

Illustratie uit The hate U give

Het leven in Garden Heights

Angie Thomas beschrijft het leven in Garden Heights waar de wijken zijn opgedeeld in territoria, elk met hun bendes en ‘King Lords’. De gouden regel: je houdt je mond. Er wordt drugs verdeeld op de hoeken van de straat en drugsbaronnen, omringd door hun ‘jongens’ kunnen zich alles perimiteren. Er is wettenloosheid en geweld. Maar er is ook grote verleiding snel geld te verdienen – in het geval van Khalil om te voorkomen dat ze uit het huis worden gezet. Het lijkt allemaal zo vast te zitten als maar mogelijk is. Het lijkt een viscieuze cirkel waar geen ontsnappen aan is.

Tot iemand opstaat en spreekt. Opkomt voor rechtvaardigheid. Tegen onrechtvaardigheid, of het nu racisme is dan wel de expoitatie van drugsbaronnen.

Verfimd

Het je geen zin om het boek te lezen maar ben je toch nieuwsgierig naar het verhaal van The Hate U give‘, dan kan je nog altijd naar de film zien.

Titelverklaring The Hate U give

In het boek wordt vaak verwezen naar Tupac, een rapper die actief was in de jaren 80 en 90. Hij inspireerde met zijn teksten veel zwarte jongeren.

Khalil drops the brush in the door and cranks up his stereo, blasting an old rap song Daddy has played a million times. I frown. “Why you always listening to that old stuff?” “Man, get outta here! Tupac was the truth.” “Yeah, twenty years ago.” “Nah, even now. Like, check this.” He points at me, which means he’s about to go into one of his Khalil philosophical moments. “’Pac said Thug Life stood for ‘The Hate U Give Little Infants Fucks Everybody.’” I raise my eyebrows. “What?”
“Listen! The Hate U—the letter U—Give Little Infants Fucks Everybody. T-H-U-G L-I-F-E. Meaning what society give us as youth, it bites them in the ass when we wild out. Get it?” “Damn. Yeah.”

Citaat uit The Hate U give, Angie Thomas. Vertaald in het Nederlands ondr dezelfde titel.

Praktisch

Angie Thomas, The Hate U give, uitgegeven in het Nederlands door Rainbowpockets en te koop voor € 9 bij Bol.com. De film is eveneens verkrijgbaar als DVID voor € 7,99 bij Bol.com. Prijzen bij verschijnen van dit artikel.

Graaf in moskou

Gelezen: Graaf in Moskou – Amor Towles

literatuur : gelezen boeken, , , ,

Wat zou jij doen als je tot de rest van je leven tot huisarrest werd veroordeeld? Terwijl er in de wereld grote dingen gebeuren mag je je huis niet meer uit. Klinkt actueel, niet?
Na de Russische revolutie is dit het leven van Graaf Rustov. Deze graaf in moskou wordt een meester in het benutten van omstandigheden.

Een boek dat bejubeld is door Het Parool en The Gardian, een boek waar zelfs Bill Gates enthousiast over is! Graaf in moskou trok mijn aandacht en al helemaal omdat de beginsituatie zo op deze huidige tijd doet denken. Een graaf krijgt, na de revolutie, huisarrest in een luxueus hotel in Moskou. Hij geeft daarmee al zijn vrijheden op. Ook de luxe, want hij wordt veroordeeld tot een zolderkamer die nooit voor gasten wordt gebruikt. Wordt hij eerst nog als ‘graaf’ aangesproken, dan blijkt snel dat dit binnen de geest van de revolutie niet meer kan.

Er is altijd vrijheid

Al snel blijkt dat Graaf Rustov alles behalve verbitterd wordt in het hotel. Hij volgt de raad van zijn vader op:

And when the Count’s parents succumbed to cholera within hours of each other in 1900, it was the Grand Duke who took the young Count aside and explained that he must be strong for his sister’s sake; that adversity presents itself in many forms; and that if a man does not master his circumstances then he is bound to be mastered by them.

Citaat uit A gentleman in Moscow, vertaald als Graaf in Moskou (Rainbow Pocket, 2019)

Uit het hele verhaal zal blijken dat hij een meester is in het gebruik van de omstandigheden. Hij krijgt goede vrienden binnen en buiten het hotel waar hij altijd een beroep kan op doen. Zijn leven is geen leven van verbittering. Hij aanvaardt zijn lot maar wacht evengoed op nieuwe kansen. Kansen die zich zullen voordoen en die hij met beide handen zal grijpen.

Verdachte poëzie

Het boek behandelt veel thema’s en eentje ervan is de kracht (en teloorgang) van poëzie. Graaf Rustov was gekend om zijn poëzie, maar mocht die niet langer uitgeven. Het werd als subversief gezien, wellicht terecht.

Hier een fragment uit een ondervraging. Ik las het boek in het Engels, maar het is evengoed verkrijgbaar in het Nederlands.


Vyshinsky: (…) But let us return our attention to your poem. Coming as it did—in the more subdued years after the failed revolt of 1905—many considered it a call to action. Would you agree with that assessment?
Rostov: All poetry is a call to action.

Citaat uit A gentleman in Moscow, vertaald als Graaf in Moskou (Rainbow Pocket, 2019)

Poëzie kreeg een nieuwe betekenis

…apparently, it was no longer enough for a poet to write verse. Now, a poem must spring from a school with its own manifesto and stake its claim on the moment by means of the first-person plural and the future tense, with rhetorical questions and capital letters and an army of exclamation points! And above all else, it must be novaya.

Citaat uit A gentleman in Moscow, vertaald als Graaf in Moskou (Rainbow Pocket, 2019)

Alles en iedereen gelijk voor het communisme

Snel blijkt dat achter het communistisch ideaal van gelijkheid veel jaloersheid schuilt. Zo mag het hotel geen wijnlijst meer bijhouden, want dat is elitair. Alle flessen worden ontdaan van hun etiket en je kan enkel nog kiezen tussen ‘rode’ of ‘witte’ wijn. Ook culturele bagage wordt als verdacht beschouwd. Het refereert immers naar een klassemaatschappij.

“A complaint was filed with comrade Teodorov, the Commissar of Food, claiming that the existence of our wine list runs counter to the ideals of the Revolution. That it is a monument to the privilege of the nobility, the effeteness of the intelligentsia, and the predatory pricing of speculators.”

Citaat uit A gentleman in Moscow, vertaald als Graaf in Moskou (Rainbow Pocket, 2019)

De geschiedenis wordt tijdens copieuze maaltijden

Graaf Rustov mag dan wel niet naar buiten mogen, hij maakt de geschiedenis mee vanop de eerste rij. Het vermaarde hotel houdt er immers zijn grote congressen, waar toppolitici hun nieuwe jaarplannen bediscussiëren en bekend maken. Hij heeft contacten met hoge ambtenaren uit binnen- en buitenland. Als hoofdober hoort hij alles maar is verder onzichtbaar.

Upon reading this, you may be tempted to ask a little sardonically whether Count Rostov—this self-proclaimed man of propriety—allowed himself to overhear any of the private exchanges around the table? But your question and your cynicism would be entirely misplaced. For as with the best manservants, it is the business of capable waiters to overhear.

Citaat uit A gentleman in Moscow, vertaald als Graaf in Moskou (Rainbow Pocket, 2019)

Veel thema’s

Het is moeilijk om een etiket te plakken op deze roman. Er zijn vele uitstapjes naar de geschiedenis van het communisme maar deze zijn de grote achtergrond van het verhaal. Ze zijn interessant, maar het blijft de achtergrond. Het verhaal is mooi in zijn menselijkheid: hoe de graaf er in slaagt om door zijn charme en openheid relaties aan te knopen met beroemdheden (politiek en artistiek) maar evengoed met het voetvolk van het hotel. Doorheen zijn hele zijn ademt zijn aristocratische verleden, maar dat blijkt in dit verhaal geen probleem te zijn om evengoed in een zolderkamer te leven zonder luxe. Geen verbittering in het verhaal, geen grote (politieke) ideeën of het moest het stoïsime zijn dat als rode draad het verhaal draagt.

But I do like to think there is a difference between being resigned to a situation and reconciled to it.”

Citaat uit A gentleman in Moscow, vertaald als Graaf in Moskou (Rainbow Pocket, 2019)

Dat aanvaarding niet betekent dat je voor de rest van je leven niets meer te zeggen hebt en zomaar de omstandigheden moet ondergaan, bewijst het eind van het boek. Knap opgebouwd en niet eens onwaarschijnlijk.

Praktisch

Amor Towles, Graaf in Moskou, als rainbowpocket (2019) momenteel te koop bij Bol.com voor € 9,00. Het boek telt 464 bladzijden.

Meer boekentips?

Klik hier.

Piketty

Piketty: Kapitaal en ideologie, week #1

literatuur : gelezen boeken, , , , , , , , ,

Het boek Kapitaal en ideologie is een zwaarlijvig boek dat ik maar in kleine stukjes tot mij neem. Omdat ik geen econoom ben waag ik mij niet aan een algemene bespreking maar zal week na week delen wat is blijven hangen in dit boek. Ik waag mij elke week aan 140 blz, de som van 7×20.

Elke dag 20 bladzijden Kapitaal en Ideologie

Dat bracht mij zondag op pagina 140 en daar eindigde ik ook mee deze week. Het boek wordt wellicht overschat in moeilijkheidsgraad. Je moet er natuurlijk je gedachten bij houden, maar Piketty legt als een ware didacticus alles netjes uit. Hij schetst meermaals de hoofdgedachte en gaat ze vervolgens uitdiepen. Zoals een echte professor het beaamt geeft hij nadien ook altijd een tussentijdse samenvatting.

Dit bleef me deze week bij

Elke maatschappij zoekt een rechtvaardiging waarom er grote kapitaalverschillen zijn.

“Elke samenleving ziet zich gedwongen de daarin bestaande ongelijkheid te rechtvaardigen, want zo niet, dan dreigt het politieke en sociale bouwwerk in te storten”.

De krachttoer van de kerk (of geestelijke stand)

Het is de kerk gelukt om kapitaal positief te definiëren, wat op zich een (daarom niet positieve) prestatie is, gezien het evangelie zelf absoluut niet positief is tegenover het vergaren van rijkdom. Dit in het kader van de grote rijkdommen van de geestelijke stand vroeger (en nu?).

Hoe winnaars het systeem van ongelijkheid rechtvaardigen

Het klopt niet dat de huidige ongelijkheid kan verklaard worden door het centrale thema van eigendom, ondernemersschap en meritocratie. Daar komt hij later in het boek op terecht, maar dat van ‘als je maar genoeg werkt en succesvol bent, word je rijk’, is een fabel.

“Het meritocratische discours lijkt dikwijls een eenvoudige manier voor de winnaars in het huidige economische systeem om ongelijkheid op ieder gebied te rechtvaardigen, zelfs zonder deze te onderzoeken, en om de verliezers te stigmatiseren vanwege hun gebrek aan verdienstelijkheid, deugdzaamheid en ijver.”

De ongelijkheid neemt (terug) toe

De toename van de sociaaleconomische ongelijkheid doet zich sinds de jaren 1980-1990 overal ter wereld voor.

Uit vergelijkingen van India, de VS, Rusland, China en Europa komt naar voren dat in 1980 het hoogste deciel in al deze regio’s op 25-35% van het nationaal inkomen lag en in 2018 op 35-55%.

Of anders gezegd dat de rijkste 10% zo’n 35-55% in handen hebben.

De verandering of herverdeling van kapitaal is ideologisch

“Eigendoms-, onderwijs- en belastingsstelsels hebben een grote invloed op de sociale ongelijkheid in een samenleving en de ontwikkeling ervan.”

Waaruit ik besluit dat het superbelangrijk is waar je politieke stem naartoe gaat, al gaat de problematiek van ongelijkheid staatsgrenzen te boven.

“Het zijn sociale en historische constructies die volledig afhankelijk zijn van het wettelijke, fiscale, onderwijs- en politieke systeem waarvoor een samenleving heeft gekozen en van de maatschappelijke categorieën die men hanteert”.

Economische groei, niet iedereen wordt er beter van

Het is een argument dat dikwijls wordt gebruikt, dat als het goed draait met de economie, iedereen er op vooruit gaat.

“Degenen met inkomens op het niveau tussen de percentielen 60 en 90 van de inkomensverdeling (dwz diegenen die noch tot de 60% laagste inkomensgroep op de wereld behoren, noch tot die van de 10% hoogste inkomens) – een interval dat grosso modo overeenkomt met de midden- en lagere klasse in de rijke landen – hebben niet of nauwelijks geprofiteerd van de mondiale economische groei tussen 1980 en 2018.”

Het onvermogen van de naoorlogse sociaal-democratische coalities

“We zullen ook zien dat het programma van de de sociaaldemocraten zich sinds de ineenstorting van het communisme onvoldoende heeft gebogen over de vraag onder welke voorwaarden bezit rechtvaardig is.”

Ik ben benieuwd, want het klopt met mijn ervaring. Waarom lukt het ons als maatschappij niet om de kloof tussen arm te dichten?

Hij neemt een tip van de sluier

“Het onvermogen van de sociaaldemocraten om de lagere klassen ervan te ovetuigen dat ze zich net zo bekommerden om hun kinderen en het onderwijs dat ze kregen als om hun eigen kinderen en hun elitaire opleidingen verklaart waarschijnlijk grotendeels waarom ze de partij van de gediplomeerden zijn geworden.”

Ongelijkheid als organisatie van de samenleving

Stond voorgaande nog allemaal te lezen in de inleiding van Kapitaal en ideologie, in hoofdstuk 1 heeft Piketty het over de standenmaatschappijen die men ongeveer overal op min of meer zelfde manier terugvindt. Drie standen, zijnde adel, geestelijkheid en ‘de rest’.
We zien overigens dat kapitaal, macht en recht dikwijls bij dezelfde groepen zat/zitten (en zo goed als) niet bij de rest die het werk moe(s)t doen. Deze standenmaatschappij had dus politieke en ecomische macht én regale macht.

Dergelijke 3 standen zijn niet uniek voor Europa. Wanneer we de standmaatschappijen in diverse landen bekijken, dan liggen Spanje en India dichter bij elkaar dan Spanje en Frankrijk.

De Franse revolutie

Egalité mag dan wel een leuze van de revolutionairen geweest zijn, na de revolutie bleek de uitvoering ervan moeilijker dan voorzien. Wat we wel krijgen is een meer gecentraliseerde macht (regelgeving) en een ontkoppeling van rechtspraak en eigendom. (De leenheer die ook recht sprak over zijn grondgebied).

Voila, dit was het voor deze week! Stiekem hoop ik dat jullie ook zin gekregen hebben om Kapitaal en ideologie te lezen, want het is echt meer dan de moeite waard. Maak je geen zorgen als je het vorige boek niet hebt gelezen, beide boeken zijn aanvullingen op elkaar maar kunnen los van elkaar gelezen worden (dat zegt hij zelf).

Groeiende ongelijkheid is een mondiaal probleem dat ons allen aangaat!

Kapitaal en ideologie
Thomas Piketty, Kapitaal en ideologie, uitgegeven door De Geus (2020), telt 1136 blz. en is te koop bij o.a. Bol.com voor € 49,00. (Je bent er dan ook wel even zoet mee).

Geluk een geheimtaal

Gelezen: Geluk een geheimtaal – Arthur Japin

literatuur : gelezen boeken, , , ,

“… geluk is een geheimtaal. Hij is sommigen vreemd. Zij kunnen vrees en verdriet niet ontcijferen wanneer die beschreven staan in termen van hoop en troost.”

Dagboek van een groot schrijver

Het ideaal huwelijk: één van mijn favoriete schrijvers én een dagboekuitgave. Het liefst las ik àlle boeken uit de reeks Privé-domein, want zo’n dichte kijk op iemands leven krijg je zelden. De reeks bundelt memoires, dagboeken, brieven, kortom, persoonlijke documenten.

Ik ben sowieso fan van Arthur Japin, ik las o.a. De Grote Wereld en Het aapje dat geluk pakt. Met “Geluk, een geheimtaal (2008 – 2018)” is Japin niet toe aan zijn eerste publicatie van dagboekfragmenten. Zoals dat gaat met wonderen 2000-2007), zijn vorige publicatie bij privé-domein, is lang bij mij blijven hangen.

Niet zomaar een dagboek

Zoveel schrijvers van dagboeken er zijn, zoveel stijlen zijn er wellicht. Bij Japin zijn er veel beschouwingen over wat hij her en der leest en rondom zich ziet.

Dat je ongelukkig bent, vergeven mensen je moeiteloos, dat je gelukkig bent ligt al lastiger, maar dat je ooit ongelukkig was en daarvan teruggekomen bent, vinden ze onvergeeflijk.

‘Geluk, een geheimtaal‘ verlaat Nederland en brengt de lezer naar andere landen. Japin reist, maar ook zijn vrienden en partners hebben niet één gemeenschappelijke stek. Partners, ja : Lex Jansen en Benjamin Moser. Een literair driemanschap met liefde voor boeken en alles wat er mee te maken heeft. Het mag exotisch klinken, zo’n driemanschap, als je het leest lijkt het de normaalste zaak van de wereld.

Interessante schrijvers: ze leveren interessante verhalen en dat is ook hier het geval. Dito dagboeken.

“Ik voel de laatste tijd de dood zo,” zeg ik.
Lex knikt.
We liggen in de grange.
“Sinds een tijdje voel ik hem af en toe heel duidelijk”, ga ik verder, “alsof hij ons in de gaten houdt.”
Lex, normaal de nuchterheid zelve, weerspreekt dit niet.
“De dood staat te wachten tot wij zover zijn”, zeg ik. “Alsof hij werd geroepen. Daar ongeveer”.
Ik wijs naar de hoek bij de hoge spiegel en de ramen.
Lex knikt.
“Ik heb het ook gevoeld”, zegt hij.

Elke dag een stukje uit ‘Geluk, een geheimtaal’.

Ik lees nu en dan een stuk uit de dagboeken van Japin. Het is niet één spannend verhaal, al zitten die er best wel in, zoals het hoofd van Bonsu dat herenigd moest worden met de rest van het lichaam. Een bizar verhaal.

Arthur Japin nodigt mij uit in zijn wereld en geeft mij een unieke kijk. Hij beïnvloedt mij met zijn gedachten en manier van denken. Ik zal de man wel nooit in levende lijve ontmoeten, maar hoe interessant moet het niet zijn om een avondje met hem te stappen. Dit dagboek is een mooi tweede prijs. Alsof ik nu en dan eens met hem ga wandelen. Mocht ik overigens toch ooit de kans hebben om met hem in gesprek te gaan zou ik overigens véél te verlegen zijn, dus toch wel een éérste prijs, dit boek!

Puur genieten is het.

Arthur Japin, Geluk, een geheimtaal. Dagboeken 2008 – 2018, reeks privé-domein, 376 blz. is een uitgave van De Arbeiderspers (2019). Te koop bij o.a. Bol.com voor €24,00 (paperback) en € 12,99 ebook. Gratis voor Kobo-Plus abonnees.
Bovenstaande prijzen op datum van schrijven van dit artikel.