Aarzeling bij dit boek
‘Ik kan je het boek van Bo Van Spilbeeck bezorgen, interesse ?’ Ik wist waarover het boek ging en aarzelde. Transgenders behoren niet tot mijn leefwereld. Ik had de ‘outing’ van journalist Bo Van Spilbeeck op TV gezien en dat was een beetje aan mij voorbij gegaan. Moest het zo uitgebreid op TV komen ? Behoort dat niet tot de privéwereld ? Is dat eigenlijk nieuws ?
Gemengde gevoelens dus. Ik lees echter zoveel en leer graag bij. Dus oké, geef maar hier dat boek. Naderhand ben ik blij dat het boek mij zo toevallig in handen is gekomen. Misschien zou ik het anders niet gelezen hebben en dat zou jammer geweest zijn.
Jezelf niet mogen zijn
Ik nam mij voor om het hele VTM-gebeuren en de beelden te vergeten en het boek te laten spreken. Bo/Boudewijn Van Spilbeeck vertelt hoe hij zijn hele leven in onmin leeft met zijn lichaam. Hoe hij liever een vrouw wil zijn (en manieren zoekt om zich zo te kleden) maar dit altijd in het geheime, obscure moet doen.
Ik was daar behoorlijk van onder de indruk. Een volwassen man met een carrière en aanzien die zichzelf niet kan zijn. Een man met geheimen die hij met niemand kan delen. Een ongekende eenzaamheid. Vragen waar hij geen antwoord op heeft, vragen die hij nauwelijks durft te stellen. Je voordoen als iemand die je eigenlijk niet bent. Dat moet pijnlijk zijn. Eenzaam.
Wie ben ik ?
Soms duurt het heel lang voor een mens ontdekt wie hij werkelijk is en de beslissing durft te nemen om ook volledig in lijn met zijn identiteit te leven. Bo Van Spilbeeck is eind vijftig wanneer ze die beslissling neemt. Daarvoor is het een jongleren met mogelijkheden en beperkingen, met vragen en twijfels. Getuige dit citaat dat terug gaat naar de tijd nét voor zijn huwelijk met Marianne. Hij kijkt samen met haar naar een uitzending op NCRV over travestieten en transseksuelen.
Het besef dat ik een transgender ben, komt niet. Het woord transgender zal ook pas in de jaren negentig gebruikt worden. Tot dan gaat het over travestieten, transseksuelen of crossdressers, die zich allemaal om andere redenen als vrouw kleden of vrouw voelen. Wat mij dat maakt, weet ik niet (p.59)
Leven zoals je bent: outing
Ik vertelde dat ik me al sinds mijn puberteit als meisje kleedde, dat ik al vijfentwintig jaar als vrouw buiten kwam, en dat ik nu eindelijk heb besloten om te worden wie ik al altijd geweest ben; een vrouw. (p. 103)
We zijn een dikke honderd bladzijden ver en vanaf dan gaan het snel. Zowel in het boek als in het leven van Van Spilbeeck. De eerste 100 bladzijden vertellen over de twijfels, de vragen en het onbehagen, de volgende kleine 200 over de transitie, de onomkeerbare overgang om volledig als vrouw te leven.
De grote rol van VTM
Eenmaal de beslissing genomen, gaat het hard. VTM steunt de transitie en zal er voor zorgen dat zijn outing nationaal en zelfs internationaal wordt opgepikt. Omringd door visagistes, kappers en stylisten krijgt Bo tal van tips om haar nieuwe leven als vrouw gestalte te geven. Ik heb de indruk dat de steun van de VTM collega’s nauwelijks te onderschatten is, zowel voor Bo persoonlijk als voor vele transgenders in Vlaanderen en daarbuiten.
Medische weg
Via het boek leer ik wat de medische kant van het verhaal is. Het is alvast geen beslissing die van vandaag op morgen kan genomen worden. Er zijn filters en gesprekken met een psychiater, hormonen worden geblokt en andere verhoogd. Er volgt logopedie om de stem te verhogen en gezichtschirugie. De laatste grote medische stap is de geslachtsverandering.
Van Spilbeeck schrijft op een serene manier en weet daar goed het evenwicht te behouden. Geen sensatie, maar ze gaat moeilijke onderwerpen ook niet uit de weg. Net zomin als de grote emoties van verwachting en uitzien naar. Tussendoor ook iedere keer de bezorgdheid om haar gezin, beseffende dat haar beslissing ook hen treft.
The pursuit of happiness
Toen het boek hier thuis op de salontafel slingerde, was het nu en dan een topic aan tafel. De meest gestelde vraag was ‘wat denk jij daar eigenlijk van ?
Los van het feit dat het er niet toe doet, stelde ik mezelf ook die vraag. Als het gaat over het boek, dan ben ik blij dat ik het gelezen heb. Bo Van Spilbeeck geeft ons met haar boek een kijk in het hoofd en hart van een transgender. Ik ben blij dat ik het gelezen heb.
Maar alles begrijpen doe ik niet. Ik geef toe dat ik mij niet kan voorstellen wat het betekent om als man vrouw te willen zijn. Maar dat doet er niet toe. Uiteindelijk weten we nooit wat ten diepste in een ander leeft. We hebben soms al zoveel moeite om onszelf te verstaan. Ik hoef daar niets over te denken. Iedereen heeft recht op nastreven van zijn of haar geluk, dat echt op the pursuit of happiness staat zelfs in de onafhankelijksheidverklaring van de VS, zo fundamenteel is het.
Dat streven naar geluk, het mogen zijn wie ze is, is overigens de leiddraad van het boek. Het is wat het is, mentaal als vrouw geboren worden in het lichaam van een man. Niet meer en niet minder.
Van Spilbeeck wil bovenal gelukkig zijn en dat kan niet anders dan wanneer ze zichzelf mag zijn. Voluit.
De vrouw en kinderen van Van Spilbeeck
Het is evident dat zo’n beslissing vooral de naasten treft. Die kunnen er niet omheen. Hun vader wordt een vrouw, haar echtgenoot wordt een vrouw.
Van Spilbeeck schrijft met ontzettend veel respect en begrip voor zijn vrouw en kinderen. Hij beseft héél goed dat zijn beslissing gevolgen heeft voor zijn gezin. Omgekeerd lees je tussen de lijnen door dat de liefde niet stopt, dat ze best wel wat verdragen kan.
Het boek eindigt met brieven van beide kinderen en Marianne, de vrouw van Bo Van Spilbeeck. Uit de drie brieven blijkt liefde, liefde en nog eens liefde.
Over de weg die Bo ging schrijft Marianne
Het was vreemd, het was nieuw. En het was vooral iets wat moeilijk te vatten was en nog steeds is, als je niet middenin zit.
en verder:
Als ik mij goed herinner op wie ik ooit verliefd ben geworden, weet ik nu ook heel goed met wie ik nog steeds samen ben; met iemand voor wie ik bewondering kan tonen, die doorzettingsvermogen heeft en die me soms voor uitdagingen stelt. Iemand met wie ik het goed heb en die vooral voor geluk gaat. En ik wil niets liever dan daarin meegaan.
Praktisch
Bo Van Spilbeeck, Eindelijk vrouw, 286 blz. is uitgegeven bij Horizon (2019). Het is te koop bij o.a. Bol.com voor € 22,99 (paperback) of als e-book voor € 9,99
